Kurumsal

Değerli Paydaşlarımız,

2024 yılı küresel, ekonomik ve jeopolitik belirsizliklerin gölgesinde geçti

2024 yılı, dünya ekonomisinin toparlanma ve belirsizlik unsurlarını bir arada yaşadığı bir sene oldu. Pandemi sonrası tedarik zincirlerinin yeniden şekillenmesi, jeopolitik gerginlikler ve enerji piyasalarındaki dalgalanmalar, küresel büyümeyi baskı altına alırken, bölgesel farklılıklar daha belirgin hale geldi. Dünya ekonomisinde beklenen büyümenin bir türlü gerçekleşmemesi, ayrıca başta ABD olmak üzere birçok ülkede -özellikle de Türkiye’nin ana pazarı olan Avrupa ülkelerinde- seçimlerin yaşanması da bu belirsizliği destekledi.

Enflasyon, birçok ülkede halen hedef seviyelerden uzak olsa da büyük merkez bankalarının sıkı para politikaları kademeli sonuçlar vermeye başladı. ABD ve Avrupa Merkez Bankası, faiz oranlarını kontrol altında tutarken, Çin gibi ekonomiler büyümeyi teşvik eden politikalarla denge arayışını sürdürdü. 

IMF, 2024 yılı için küresel büyümeyi yüzde 3,2 olarak tahmin etti.

IMF ve Dünya Bankası tahminleri 2025’te ülkelerin büyüme hızlarının ılımlı seviyelerde kalacağını ve gelişmekte olan ekonomilerin lokomotif rolü üstleneceğini gösteriyor. Öte yandan tüm dünyada izlenen faiz oranlarındaki düşme eğiliminin, likiditenin farklı alanlara özellikle de yatırıma dönmesi için bir zemin oluşturması bekleniyor. Buna karşılık, ABD’de yeni başkanlık döneminde, özellikle korumacı politikaların yükselişe geçişi ile birlikte küresel toparlanmanın duraksayacağı yönündeki görüşler ağırlık kazanıyor.

Öte yandan Türkiye ekonomisi, dünya genelinde yaşanan parasal sıkılaşma, ekonomik ve jeopolitik risklere rağmen 2024 yılında büyümesini sürdürdü. TÜİK verilerine göre, yılın ilk dokuz ayında ekonomimiz yüzde 3,2 büyüdü. IMF’ye göre, yılın tamamında ekonomimizin yüzde 3 büyüme kaydedeceği tahmin ediliyor.

2024, Türkiye’de ekonomi yönetiminin enflasyonla mücadelede sıkı para politikalarını benimsediği ve bu politikalarda kademeli sonuçlar elde edildiği bir dönem oldu. Merkez Bankası’nın politika faizlerini artırarak enflasyonu düşürme hedefi, Türk Lirası’nın değerini koruma ve fiyat istikrarını sağlama açısından önem arz ederken, TCMB rezervlerindeki artış, ülke kredi notunda yükselme ve risk primlerinde gerileme gibi başarıları beraberinde getirdi. 

Özellikle son dönemde yürütülen ekonomik politikaların sonucunda enflasyonda düşüş eğiliminin başladığı görülürken, TÜFE yılı yüzde 44,4 seviyesinde tamamladı. Elbette sıkılaşmaya yönelik politikaların kredi hacmini ve iç talebi baskılaması ile büyümeyi kısıtlayan sonuçları da oldu ancak istikrarın sağlanabilmesi açısından ortaya çıkan bu durumun geçici olacağını öngörüyoruz. Bu minvalde 2025 yılını iyi değerlendirilmesi gereken bir dönem olarak görüyoruz. TCMB tarafından temkinli bir faiz indirim sürecine geçilen 2025, enflasyonun kontrol altına alınmasıyla birlikte, sıkı para politikasından kademeli şekilde çıkışın sürdüğü bir yıl olacaktır.

Gayrimenkul ekonomimiz için lokomotif sektörlerden biri olarak konumunu güçlendirecek

2024 yılında Türkiye gayrimenkul sektörü, ekonomik zorluklara rağmen büyüme gösterdi. Özellikle yılın üçüncü çeyreğinde artma eğilimi güçlenen konut satışları, Aralık ayında en yüksek seviyesine çıkarak yılı artışla tamamladı. 

Konut satışları artarken ipotekli satışlarda ve reel konut fiyat endeksinde düşüşler yaşandı. Bunun yanında inşaat maliyetlerindeki artış ve ekonomik koşullar, sektörü olumsuz yönde etkiledi.

Ofislere dönüşün artması, bölge değiştirme ve bina kullanım alanını küçültme yönelimi gibi etkenlerle ofis tarafında da hareketlilik yaşandı. İstanbul Finans Merkezi bölgesi dışında yeni arzın oldukça sınırlı olduğu, Merkezi İş Alanı (MİA) Avrupa’da, özellikle Levent-Maslak hattında doluluk oranı çok yüksek seyretti. Bunun yanı sıra aylık kira bedelleri de dolar cinsinden bakıldığında yüksek düzeyde oluştu. Perakende tarafında da canlılık dikkat çekerken, AVM’lerdeki tüketim hareketliliği, kira gelirlerinin dolar bazında artmasını sağladı. Ancak ofislerde olduğu gibi, AVM’lerde de yeni arzın sınırlı olduğu bir dönem oldu.

25’inci yılımızı kutlarken…

Kurulduğumuz günden bu yana, tamamlamış olduğumuz nitelikli projelerle faaliyetlerimize yön verdik. Hem tüm paydaşlarımıza hem de ülkemize daha fazla değer yaratma yaklaşımımıza uygun olarak dengeli ve istikrarlı büyümemizi sürdürdük. İş Bankası’nın yüz yıllık gücü ve deneyimi, şirketimiz açısından çok önemli bir değer. Bu yüz yıllık birikim gelecek hedeflerimizi oluşturmamıza, iş yapış biçimimize büyük bir katkı sağlıyor. 

Şirketimizin de 25’inci yılını kutladığı 2024, İş GYO açısından oldukça önemli bir yıl oldu. Bugüne kadar 1,5 milyon metrekarenin üzerinde proje gerçekleştirirken sektörümüzde kalite ve güven sembolü olarak kabul gören çalışmalara “sağlam imza” atmanın haklı gururunu yaşadık. 

Oldukça yetenekli, her biri konusunda uzman çalışan kadromuz, proje ortaklarımızdan yüklenicilerimize, danışmanlık aldığımız şirketlerden çalıştığımız finans kuruluşlarına kadar tüm ekosistemimiz “örnek ve güvenilir olma” vizyonuyla hareket ediyor. Bu kurumsal yetkinlik ve avantajlarımızı iş yapış biçimimize yansıtıyoruz.

Konut piyasasında canlanma sinyalleri ve 2025 beklentileri

2024’ün ikinci yarısından itibaren konut satış rakamlarının yukarı yönlü seyretmesini, sektöre yönelik umut verici bir gelişme olarak değerlendiriyoruz. 2025’te yapılması beklenen faiz indirimlerinin piyasaya hareketlilik getireceğini söyleyebiliriz. Bireysel talepte artış beklenirken, özellikle ilk ev alıcıları ve yatırımcılar konut piyasasında aktif rol oynayabilir. Ticari gayrimenkulde ise piyasanın seyrini, ekonomik koşulların yanı sıra teknolojik ve çevresel faktörlerin de etkilemesi bekleniyor.  

2025 yılı hem küresel hem de yerel ölçekte gayrimenkul piyasası için fırsatlar ve zorluklar barındırıyor. Stratejik kararlar alırken ekonomik göstergeler, sektörel trendler ve sürdürülebilirlik kriterlerini dikkate almak büyük önem taşıyor. 

İş GYO olarak bu dönemde, ortamı iyi analiz ederek projelerimize devam edeceğiz. Mevcut projelerimize devam ederken, yeni projelerimizi hayata geçirmek üzere planlarımız doğrultusunda çalışmalarımızı sürdüreceğiz. Hem şirketimiz hem de tüm hissedarlarımız için katma değer yaratmaya devam edeceğiz. 

Yönetim Kurulumuz adına, daha iyi bir geleceğe inanan ve katkı sunan tüm paydaşlarımıza teşekkür ederim.

Saygılarımla,

Hasan Cahit Çınar

Yönetim Kurulu Başkanı

Değerli Paydaşlarımız,

25’inci yaşımızı kutladığımız 2024 yılını hedeflerimiz doğrultusunda başarıyla tamamladık

Küresel ve yerel ölçekte yaşanan parasal sıkılaşma, her sektörü olduğu gibi gayrimenkul sektörünü de olumsuz etkiledi. Bu zorlu şartlara rağmen, piyasa deneyimimiz ve uzmanlığımızla doğru strateji ve aksiyonlar uygulayarak 2024 yılını başarılı sonuçlarla tamamladık.

25’inci yaşımızı kutladığımız 2024 yılında ana odağımız devam eden projelerimiz oldu. Kuluçka dönemi olarak değerlendirdiğimiz ve yeni projelerle yeni yatırımların hazırlıklarını yürüttüğümüz, yüksek faiz ve enflasyonun yaşandığı önceki 2 yılın ardından, 2024’ü üretim yılı olarak değerlendirdik. Konut tarafında Altunizade’de yer alan Litus İstanbul projemizi büyük ölçüde tamamlayarak ev teslimlerine başladık. 2024 yılında teslimlerle beraber satışlarımız da hızlanarak devam etti. Yine 2024 yılı içerisinde İstanbul Finans Merkezi projemizi tamamladık.

İstanbul Ömerli’de Tecim iş birliğiyle hayata geçirdiğimiz ve doğa ile iç içe yaşamı modern bir tarzla birleştiren Kasaba Evleri’nin son etabı olan toplam 165 villalık Kasaba Modern projesinin ilk etabındaki 61 adet villamızı 2024 Kasım ayında satışa sunduk.

İş GYO olarak tüm paydaşlara değer yaratmak hedefiyle çıktığımız bu yolda 25 yılda sadece konut sektöründeki yatırımlarımızla 1,5 milyon metrekarenin üzerinde inşaat alanında 5 bine yakın konut teslim ettik. Projelerimize 2025 yılında yenilerini eklemek üzere çalışmalarımızı sürdürüyoruz.

Diğer yandan, 2024 Ekim ayında portföyümüzde yer alan ve üzerinde Marmara Park Alışveriş Merkezi’nin bulunduğu arsanın satışını gerçekleştirerek, bu satıştan elde ettiğimiz gelirin bir kısmını da kira geliri yaratan gayrimenkul varlıklarının genişletilmesi kapsamında değerlendirerek İş Kuleleri Kompleksi’nde yer alan toplam 5954 metrekarelik bir gayrimenkulü portföyümüze dahil ettik.

Tüm bu çalışmalar neticesinde dengeli bir portföye sahip olan şirketimizin toplam portföy değeri 2024 yılı sonunda 47,2 milyar TL'ye ulaştı. 2024 yılında, toplam aktif büyüklüğümüz 47,7 milyar TL, öz kaynaklarımız ise 39,1 milyar TL ile güçlü seviyesini korudu. 2024 yıl sonu itibarıyla portföy dağılımımızın yüzde 64,3’ünü ofis, yüzde 18,3’ünü perakende, yüzde 10,5’ini proje, yüzde 0,4’ünü arsa yatırımlarımız ve kalan yüzde 6,5’i ise stoklarımız oluşturdu.

BIST Sürdürülebilirlik Endeksi’ne dahil olduk

2024’te şirketimizin sürdürülebilirlik politikaları kapsamında çevresel, sosyal ve yönetişim (ÇSY) alanlarındaki çalışmalarımızı hızlandırarak, daha iyi bir dünya için sürdürülebilirlik dönüşümünü tüm iş süreçlerimize uyarladık. Bunun bir göstergesi olarak ESG Risk Skoru'nda düşük risk kategorisinde yer almaktan gurur duyuyoruz. Bu da bize uzun vadeli değer yaratma hedeflerimize olan bağlılığımızın uluslararası ölçekte takdir edildiğini göstermektedir. Sürekli gelişme sağladığımız ÇSY performansımızla da 2024 yılında gayrimenkul yatırım ortaklıkları arasında BIST Sürdürülebilirlik Endeksi’ne dahil olan üç şirketten biri olduk.

Sektörde toparlanma eğiliminin güçlenmesini bekliyoruz

2024 yılında konut satışları bir önceki yıla göre yüzde 20,6’lık bir artış gösterdi. Yılın üçüncü çeyreğinde artışa geçen konut satışları, yıl sonunda faiz oranlarının aşağı yönde hareketleneceği ve konut fiyatlarının yükselmeye başlayacağı beklentisinin de etkisiyle son çeyrekte ivme kazandı.

Konutlarda reel fiyat düşüşü belli oranda alıcıları teşvik etmekle birlikte ilk el konut fiyatlarının artan inşaat maliyetleri ile yine de yüksek seviyesini koruyor olması, konut arzındaki yetersizlik ve kredi imkânlarının kısıtlı kalması sonucunda ilk el konut satışlarında kısıtlı bir artış sağlanabildi. İkinci el konut satışlarının toplam satışlardaki payı ise yüzde 70 seviyelerine yakın seyretti.

Döviz bazında artan konut fiyatları, süregelen enflasyonist ekonomik konjonktür, konut kredisi imkanının olmaması gibi nedenlerle yabancılara konut satışları 2024 yılında da azalmaya devam etti.

Enflasyondaki ve döviz kurundaki artış hızının yavaşlama eğilimine rağmen, yeni ofis arzının düşük olması, birincil kiraların hem TL hem de ABD doları bazında yükselmeye devam etmesine neden olurken yeni kiralamalarda yavaşlama izlendi. Son dönemde A sınıfı ofislere artan talep nedeniyle Merkezi İş Alanı (MİA) bölgesinde boşluk oranı, 2024 yılında oldukça düşük seviyeleri gördü.

2024 yılı perakende sektöründe, talebin ve doluluk oranlarının arttığı ve buna bağlı olarak da geçen yıllara oranla ciroların da artış gösterdiği bir yıldı. Bunun yanı sıra ziyaretçi sayılarında artışlar gözlemlendi. Ancak yeni tüketici alışkanlıkları ve yüksek enflasyon sebebiyle ziyaretçi sayılarındaki artışın doğru orantılı olarak satışlara yansıdığı söylenemez. Ayrıca bu yıl da, yatırımcılar boşluk oranlarını azaltabilmek için stratejik dönüşümlere odaklandı ve gayrimenkullerde yapısal değişikliklere gitti.

250’den fazla alt sektörü etkileyen gayrimenkul sektörü, Türkiye’nin ekonomik büyümesine katkı sağlayan en önemli sektörlerden biri olmayı sürdürüyor. Sektörümüzün 2025 yılı ajandasında ilk sırada, bekleyen talebi karşılamaya dönük hareketliliğin olacağını söyleyebiliriz. Özellikle konut kredisi faiz oranları ve tüketici güven endeksi gibi göstergelerin sektörün 2025’teki yönü üzerinde belirleyici olmasını bekliyoruz.

Gayrimenkul sektörü için önümüzdeki iki yılın kritik olacağını düşünüyoruz. Enflasyon tarafında düşüş sinyalleri geliyor. Faizlerin düşmesi ve konut kredilerinin daha erişilebilir hale gelmesiyle biriken talebin açığa çıkacağını, daha çok dengelenme yılı olarak kabul ettiğimiz 2025’in ardından, sektörün 2026’dan itibaren yeniden canlılık kazanacağını öngörüyoruz. 

Yaşanabilir ve sürdürülebilir şehirlere katkı sunmayı sürdürüyoruz

İş GYO olarak Türkiye gayrimenkul sektörüne katma değer sağlama, paydaşlarımız için sürdürülebilir fayda yaratma ve modern şehir yaşamına öncülük etme hedefimiz doğrultusunda çalışmalarımızı sürdürüyoruz.

2025 yılı Şirketimiz için yine oldukça hareketli bir yıl olacak. Litus İstanbul ve Kasaba Modern projelerimizin satışı devam edecek.

Gayrettepe’de 70 üniteden oluşan ve butik olarak nitelendirilen Balmumcu Rezidans projemiz için arsada bulunan eski binanın yıkım çalışmalarını tamamladık, yapım aşamasına geçeceğiz. Tuzla konut projemiz ise yaklaşık 1.100 konut ve 19 ticari üniteden oluşacak ve önemli bir büyüklükte. Bu projemiz için piyasayı yakından izliyoruz. Yapımı için konut kredilerindeki kısıtın çözülmesini diğer taraftan da alıcının alım gücünün biraz toparlanmasını bekliyoruz. Eski Profilo AVM’nin olduğu yerde dönüşüm kapsamında değerlendirilerek geliştirme çalışmaları yapılan projeyi anlaşma kapsamında Artaş İnşaat yürütüyor. 2025 ve 2026 yıllarında bu projelerden önemli nakit girişi bekliyoruz.

Önümüzdeki dönemde, sürdürülebilirlik yol haritamızda; “Sürdürülebilir Şehirler ve Topluluklar”, “Sorumlu Tüketim ve Üretim”, “Temiz Su ve Sanitasyon” ve “İklim Eylemi” başlıklı BM Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarını destekleme hedefiyle faaliyetlerimizi sürdüreceğiz. Gayrimenkul portföyünde, LEED ve BREEAM gibi dünya çapında kabul görmüş yeşil bina sertifikasyonlarının da sahibi olarak enerji verimliliği yüksek, çevre dostu yeşil bina projeleriyle hem çevreye duyarlı hem de ekonomik değer yaratan yatırımlarımıza devam edeceğiz.

Öte yandan dijitalleşme süreçlerimizi hızlandırarak, gayrimenkul yönetiminden müşteri deneyimine kadar her alanda teknolojiyi daha etkin kullanıyoruz. Akıllı bina sistemleri ve veri analitiği uygulamalarını projelerimizde yaygınlaştırmayı planlıyoruz.

Adil, şeffaf, hesap verilebilir ve sorumluluk ilkelerinden oluşan yönetişim anlayışımız ekseninde başta gezegenimiz olmak üzere ülkemiz, çalışanlarımız ve paydaşlarımız için değer yaratmayı sürdüreceğiz.

Başarılarımızı ve geleceğimizi paylaştığımız ana hissedarımıza, Yönetim Kurulumuza; pay sahiplerimize, çalışanlarımıza ve iş ortaklarımıza katkı ve güvenleri için en içten teşekkürlerimi sunarım.

Saygılarımla,

Ö. Barlas Ülkü

Genel Müdür